Projek air bawah tanah jejas alam

PROJEK pembangunan sumber air bawah tanah di Batang Padang, Perak yang dilaksanakan Sime Darby bertujuan membantu menguruskan permintaan air dan sebagai penyelesaian kepada masalah kekurangan air, terutama di Lembah Klang menjelang 2011. Projek ini meliputi kawasan 2,712 kilometer dengan pengeluaran dianggarkan 50 hingga 500 juta liter air sehari.

Projek sebegini tentunya akan memberikan pelbagai impak ekoran pengeluaran air berterusan. Salah satu impak yang paling membimbangkan ialah tanah mendap disebabkan kadar pengeluaran air berlebihan berbanding kadar penggantian semula. Butiran tanah akan mampat disebabkan air yang sepatutnya memegang struktur tidak lagi dapat berbuat demikian. Disebabkan itu, kadar aliran adalah sangat penting bagi memastikan tidak berlakunya kesan berkenaan.

Di Malaysia, daripada sumber air hujan, 57 peratus akan menjadi air larian permukaan, 36 peratus melalui proses pemeluwapan dan hanya enam hingga tujuh peratus akan meresap menjadi air bawah tanah dan jumlah ini tidak serta-merta menjadi air bawah tanah dan kadang kala memerlukan masa bertahun. Daripada jumlah kecil ini, bagaimanakah boleh dikatakan projek ini dapat dijalankan secara lestari dan tidak mengundang kesan terhadap alam sekitar?

Tidak dapat dinafikan, apabila berlakunya tanah mendap, pelbagai infrastruktur akan terjejas. Contohnya, kerosakan pada jalan raya, jalan kereta api, sistem pembetungan dan perparitan, perubahan aras pada sungai dan parit dan kerosakan pada struktur bangunan.

Bukan itu saja, masalah banjir akan kerap berlaku disebabkan kawasan itu bertukar bentuk kepada ka-

wasan rendah. Apabila semua ini berlaku, ia sama sekali tidak dapat dikembalikan kepada bentuk yang asal.

Banyak bukti yang menunjukkan tanah tenggelam berlaku disebabkan oleh pengeluaran air bawah tanah yang berlebihan seperti berlaku di Indonesia dan Thailand.

Semarang, bandar terbesar di Indonesia mengalami masalah tanah mendap. Faktor utamanya adalah pengeluaran air bawah tanah berlebihan dan pemendapan terhadap tanah. Berdasarkan kajian aras yang dijalankan dari 1996 sehingga 2001 menunjukkan, kadar tanah mendap dianggarkan 17 sentimeter setiap tahun. Jakar-ta juga mengalami nasib sama, kadar tanah mendap di antara 20 � 200sm setiap tahun. Di Bangkok, dari 1980 hingga 2003, menunjukkan kadar sebanyak 1.25 meter. Ini memberi impak yang besar di mana aras jalan baru perlu dibuat bagi menggantikan aras jalan lama yang terjejas.

Walaupun pembangunan diperlukan di dalam kehidupan, jika pembangunan sesuatu projek itu hanya mengundang pelbagai impak yang buruk, terutama terhadap alam sekitar, ia satu tindakan yang sia-sia. Belajarlah daripada kesilapan. Malaysia masih lagi memer-lukan kepakaran dalam sumber air bawah tanah, pentadbiran dan pengurusan sumber air bawah tanah yang cekap.

Di sini, kita masih lagi tidak mempunyai maklumat yang cukup dan data baru hendak dikumpulkan merujuk kepada kenyataan Sime Darby yang bermesyuarat dengan pihak kami.

Mengapa masih perlu dijalankan projek pembangunan air bawah tanah ini? Adakah ia hanya satu tindakan `menangguk air keruh` yang hanya memen-tingkan keuntungan? Ada cara lain yang lebih berkesan untuk menguruskan permintaan air. Beri tumpuan kepada pengurangan air tanpa hasil (NRW) kerana ini faktor utama kepada pembaziran bukan saja terhadap sumber air yang terawat tetapi juga kepada wang ringgit.

Selain itu, lakukan pemuliharaan terhadap sungai dan kecekapan dalam penggunaan air, terutama dalam sektor pertanian disebabkan sektor ini menjadi pengguna utama air iaitu sebanyak dua pertiga daripada jumlah air di Malaysia.

Cuba fikirkan sejenak, jika setiap sumber alam semula jadi hendak dieksploitasi dan menambahkan lagi pence-maran terhadap alam sekitar, apakah lagi yang boleh kita wariskan kepada generasi akan datang? Kita cuma meminjam sementara alam ini.

SYARINA MOHD YUSOF,
Pengurus (Sektor Air) Forum Air Malaysia.